Επαμεινώνδας. Ο άριστος των Ελλήνων

Το ‘Περί Λαμογίων Άνδρωσις’ είναι σύγγραμμα που διδάσκεται τη σημερινή εποχή σε εκκολαπτόμενους, εκλεγμένους άρχοντες και στους παρατρεχάμενούς τους.
Ο επηρεασμός των σημερινών ταγών από το συγκεκριμένο σύγγραμμα προβάλλει ολοφάνερος σε όλα τα επίπεδα αυτοδιοίκησης.

Με αφορμή τη δράση των σημερινών ταγών στο υπέρτατο πρόβλημα της περιοχής μας (Ασωπός) και της επετείου ανδρείας(25η Μαρτίου) που πλησιάζει, σκέφτηκα να αντιγράψω ένα σύντομο βιογραφικό ενός ‘συντοπίτη’ μας, Θηβαίου, αλλά Έλληνα στη συνείδηση, που η ιστορία τον κατέταξε στη χορεία των λίγων μεγάλων.

Επαμεινώνδας: Φιλόσοφος – Πολιτικός- Στρατηγός

Ο Επαμεινώνδας γεννήθηκε το 419 π.Χ. στη Θήβα. Γιος του Πόλυμνη. Ο Πόλυμνης την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου, όπου διώχθηκαν οι Πυθαγόρειοι από την Αθήνα, φιλοξένησε στο σπίτι του τον Λύση τον Ταραντίνο, όπου δίδαξε στα παιδιά του Επαμεινώνδα και Καφίσιο τη δύναμη της φιλίας και τη σοφία του κόσμου.
Ταυτόχρονα δε τους μπόλιασε και την ιδέα μιας πρώιμης Ελληνικής οντότητας.

Η δύναμη της φιλίας γίνεται πράξη κυρίως στο πρόσωπο του Πελοπίδα, αλλά και άλλων Θηβαίων, όπως του Ασώπιχου, Γοργίδα, Κηφισόδωρου, Μίκυθου, Παμένη.

Ο Επαμεινώνδας διδάσκεται μουσική από τον Διονύσιο, αυλό από τον Ολυμπιόδωρο, χορό από τον Καλλίφρωνα.

Λιτός στη ζωή, ακόμη και στα ρούχα που φορούσε, από μετριοφροσύνη και αποστροφή σε κάθε τι περιττό, αλλά και ως διδαχή στους συμπολίτες του οι οποίοι κατηγορούνταν ως επιρρεπείς στη σπατάλη και την ασωτία.

Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη γύμναση του σώματός του και την εξάσκηση στα όπλα. Ο Σπίνθαρος ο Ταραντίνος αναφέρει πως ποτέ δεν είχε δει άνθρωπο που να γνωρίζει τόσα πολλά και να λέει τόσα λίγα.

Η απόπειρα διαφθοράς του από τον Αρταξέρξη μέσω του Διομέδοντα και του φίλου του Μίκυθου απέτυχε παταγωδώς.

Η δεινότητα της ρητορείας του Επαμεινώνδα ήταν άφθαστη και πολλές φορές ζηλευτή κα από αντιπάλους του, όπως ο Μενεκλείδας, όπου με τις ραδιουργίες του τον απέκλεισαν από τη βιοταρχία.

Για να εξευτελιστεί ο Επαμεινώνδας, ορίστηκε από τους αντιπάλους του υπεύθυνος καθαριότητας της πόλης. Εργάστηκε στωικά και υπεύθυνα στη θέση αυτή, ώστε μετά τη θητεία του, η θέση έγινε αξιοζήλευτη και τιμητική.

Υπερασπίστηκε ως πρέσβης επάξια τη πόλη του.
Στο συνέδριο των Αρκάδων ζήτησε να συμμαχήσουν με τους Αργείους και τους Θηβαίους. Στην ευγλωττία του Αθηναίου Καλλίστρατου και τις βολές του, περί γέννησης πατροκτόνου Οιδίποδα, ο Επαμεινώνδας απάντησε: Θαύμασα τη μωρία του Αθηναίου ρήτορα που δεν σκέφτηκε ότι η Θήβα και το Άργος, ενώ γέννησαν τέκνα αθώα, τα έδιωξαν όταν εκείνα εγκλημάτησαν, ενώ η πατρίδα του η Αθήνα πρόσφερε άσυλο σε τέτοιους εγκληματίες.

Στη Σπάρτη, σχετικά με συνέδριο για την ειρήνη σε πανελλήνιο επίπεδο, ήταν ο μόνος που σήκωσε ανάστημα στον Αγησίλαο, οπότε και επήλθε σύγκρουση από την οποία προέκυψε η μάχη των Λεύκτρων.

Η μάχη των Λεύκτρων(371 π.Χ.) έληξε με νίκη των Θηβαίων επί των Λακεδαιμονίων, χάρη στην επινόηση της λοξής φάλαγγας του Επαμεινώνδα. Εδώ αναφώνησε και το γνωστό ομηρικό σε εμάς : εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης, προκειμένου να καταπολεμήσει τη δεισιδαιμονία του λαού.

Ο Επαμεινώνδας με τη Θήβα εκστράτευσε 4 φορές εναντίον της Σπάρτης – Πελοποννήσου.

370 – 369 π.Χ. Εναντίον του Αγησίλαου, όπου ίδρυσε τη Μεγαλόπολη.

369 π.Χ. Χωρίς σπουδαία αποτελέσματα για τη Θήβα, αλλά πίστωσε χρονικά τους Μεσσήνιους να υψώσουν τείχη.

367 π.Χ. Κατάληψη της Αχαΐας για εξουδετέρωση Κορίνθου.

362 π.Χ. Μάχη της Μαντίνειας, όπου τραυματίζεται ο Επαμεινώνδας και πεθαίνει μετά την αφαίρεση του δόρατος από το στήθος του σε ηλικία 57 ετών. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως αν και επικράτησε των αντιπάλων ζήτησε από τους στρατηγούς του να συνθηκολογήσουν, γιατί ποτέ δεν σκέφτηκε ως κατακτητής, αλλά ως απελευθερωτής.
----------------------------------------

Έτσι περίπου έδρασε ο Επαμεινώνδας. Ο μέγιστος των πολιτικών, ο αρχιστράτηγος των στρατηγών, ο την γνώσιν και σοφίαν αγαπών.

Πάνω από το συμφέρον της Θήβας, το συμφέρον το Ελληνικόν, το συμφέρον του λαού. Η αυτοδιάθεση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων κάθε λαού (τοπικής κοινωνίας) μέσα στην των Ελλήνων συμπολιτεία.

Από την εποχή του Επαμεινώνδα μέχρι σήμερα, η τύχη του κοινού των Ελλήνων πέρασε στα χέρια πολλών, ολιγαρχικών και δημοκρατικών(;), που με τις πράξεις τους, άλλες φορές προήγαγαν τα ιδεώδη που ενέπνευσαν τον Επαμεινώνδα και άλλες φορές τα απαξίωσαν με τις ποδηγεσίες του λαού.

Το παράδοξο της σημερινής εποχής είναι ότι αν και υπάρχει το προνόμιο της ανάδειξης του ηγέτη μέσω του λαού( λαοπρόβλητος τρόπον τοινά), εξακολουθούμε να αναζητάμε τον Ηγέτη που θα είναι υπερασπιστής των συμφερόντων του λαού και όχι των ολίγων.

Ίσως ένας τρόπος να είναι και η κατάργηση της διδαχής του συγγράμματος: ‘Περί Λαμογίων Άνδρωσις’.